معرفی بزرگترین تالاب استان همدان

منطقه شکار ممنوع تالاب آق گل

آق گل تالابی فصلی، مستطیل شکل و محل تجمع و ذخیره ی هرز آب های فصلی منطقه است. این منطقه در شمال شرقی شهرستان ملایر و در فاصله 35 کیلومتری شهر ملایر و 1 کیلومتری جنوب شرقی قریه اسلام آباد و 500 متری قریه توتل از توابع شهرستان ملایر و در محل مرز دو استان همدان و مرکزی در مختصات جغرافیایی 49 درجه  و 2 دقیقه  طول جغرافیایی و 34 درجه و 30 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است.

با عنایت به بافت و ضخامت تشکیلات زمین شناسی آن دارای قدمتی چهل هزارساله و یکی از زیستگاههای مهم پرندگان وحشی و مهاجر اعم از فلامینگو، قو، غاز خاکستری، تنجه، اردک مرمری، اردک سر سبز، پلیکان، لک لک، حواصیل و ... به حساب می آید.

وجود اکوسیستم های متنوع و متفاوت باعث تنوع گونه ای قابل ملاحظه آق گل بویژه در رده پرندگان شده است. تالاب آق گل با توجه به موقعیت اکولوژیک و جغرافیایی خود همه ساله پذیرای گونه های متعدد آبی از پرندگان آبزی وابسته به تالاب ها در دو شکل گونه های مهاجر زمستانه مانند اردک ها و گونه های تولید مثل کننده مانند پرستوی دریایی، آووست و چوپ پا می باشد.

منطقه شکار ممنوع تالاب آق گل به استناد بند (و) ماده 6 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست از تاریخ 15/3/1388 به مدت 5 سال شکار ممنوع شده است.

 

وضعیت کلی منطقه شکار ممنوع تالاب آق گل

تالاب آق گل تالابی نسبتا مسطح است و پست ترین نقطه آن دارای ارتفاعی در حدود 1653 متر است. ارتفاعات اطراف آن به نام های وصال در شرق با ارتفاع حداکثر 1856 متر، رومیه در شمال غرب با ارتفاع 2019 متر و چراخون در جنوب با ارتفاع 2357 متر از سطح دریا هستند. میانگین دمای سالیانه تالاب آق گل 10/9 درجه سانتیگراد می باشد. به علت مسطح بودن این تالاب و روند نامنظم آب و میزان تبخیر، دقیقا نمی توان حد طبیعی مطلق برای آن تعیین نمود ولی بطور متوسط می توان برای آن سطحی حدود ده میلیون و سیصد و هفتاد هزار متر مربع با عمق متوسط یک تا 90 سانتیمتر در نظر گرفت. با این حال وسعت آن در ماههای پرآبی حداکثر به 15 کیلومتر مربع می رسد. با پیشروی آب در قسمت های میانی جزیره هایی به ارتفاع 6 متر ظاهر می گردد. فصول آبگیری تالاب از اواخر آذر ماه آغاز و تا اواسط خرداد ماه ادامه می یابد. که البته با میزان بارندگی سالیانه ارتباط مستقیم دارد به طوری که عمق آب تالاب از 0 تا 10 متر متغییر است.

آب و هوای منطقه در زمستان سرد و در تابستان معتدل است. برودت هوا در زمستان گاه تا 30- درجه سانتیگراد می رسد و در آن زمان سطح تالاب کاملا یخ می زند و در تابستان هوا معتدل است و تبخیر آن زیاد است. بنابراین در ماههای مرداد و شهریور خشک می شود. تالاب آق گل را در گروه تالاب های Floodplains با آب شیرین طبقه بندی می کنند.

منابع آبی تالاب نزولات آسمانی، ذوب برف ارتفاعات اطراف، نهرهای فصلی، چشمه های جاری منطقه و طغیان رودخانه قره چای است. این تالاب در پاییز و تابستان دارای آب است و در فصل بهار از میزان آب آن کاسته می شود. تالاب آق گل از حوزه آبریز رودخانه قره چای در جنوب دشت کمیجان تامین می شود.

پوشش گیاهی و جانوری منطقه شکار ممنوع تالاب آق گل

پوشش گیاهی تالاب به مقدار کم نی Phragmtis و در حواشی Scoparia است. در اطراف تالاب گیاهانی همچون Forb، Shrub و Grass وجود دارد. شیرین بیان، خارشتر و خارزرد از سایر نمونه های آن می باشد. تالاب آق گل دارای جایگاهی ارزشمند برای پرندگان آبزی و به طور خاص برای تولید مثل گونه هایی مانند آووست، چوپ پا، پرستوی دریایی و ... است. در تابستان سال 1384 برای اولین بار پرنده نایاب لک لک سیاه در این تالاب گزارش شده است.

نتایج بررسی های صحرایی در تالاب آق گل و مناطق حاشیه ای اطراف در طول چهارفصل بررسی در مجموع منجر به شناسایی 46 گونه از پرندگان آبزی و کنارآبزی ایران در این زیستگاه شده است که نشان دهنده تنوع بالای زیستگاهی تالاب و اهمیت آن برای پرندگان وابسته به این تالاب است. از بین تیره ها، تیره Scolopacidae متنوع ترین گروه از پرندگان آبزی آق گل است و 27 درصد غنای گونه ای پرندگان آبزی را شامل می شود. همچنین با در نظر گرفتن راسته های مختلف پرندگان، بیشترین تنوع گونه ای راسته Charadriformes مشاهده می شود که نشان دهنده اهمیت بالای این زیستگاه برای گونه های کنار آبزی است.